Hier doen we het VooR!
Sinds 2014 behoort de Waddenzee tot UNESCO Werelderfgoed. Daarmee is de (internationale) bekendheid van het gebied toegenomen en staat het op gelijke voet met wereldberoemde natuurgebieden als Yellowstone, het Great Barrier Reef en de Kilimanjaro. De toeristenstroom naar het Waddengebied is mede hierdoor ook toegenomen net als de bijbehorende kansen en uitdagingen. Een UNESCO Werelderfgoed vraagt naast bescherming en ontwikkeling óók om versterking van de kernwaarden ten behoeve van de natuur en de economie. Dat vraagt bij alle werkzaamheden en activiteiten om bijdragen aan een gebied van Werelderfgoedklasse. PRW vervult hierin een uitdagende en aanjagende rol.
Om dit doel te bereiken hebben we in 2019 gewerkt aan:
Trilateraal programma Dark Sky Werelderfgoed Waddengebied
PROJECT IN HET KORT
Duisternis is één van de kernkwaliteiten van het UNESCO Werelderfgoed. Nederland heeft het Dark Sky programma in gang gezet; de realisatie van plekken in het Waddengebied waar men nog ongehinderd kan genieten van echte duisternis en van de sterren en planeten die daarin te zien zijn. De volgende stap is om dit ook trilateraal te agenderen.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
De eerste stappen op weg naar een trilateraal Dark Sky Programma zijn gezet. We spraken met vertegenwoordigers van Deense en Duitse Waddeneilanden die bezig zijn om een Dark Sky Park te vormen. En we presenteerden de Nederlandse aanpak gegeven aan het Wadden Sea Forum. PRW speelde verder een verbindende rol in het gezamenlijke formuleren van een Waddenfonds programma Dark Sky. Dit Nederlandse programma richt zich op het creëren van meer mogelijkheden voor het beleven van duisternis. Hierbij zijn verschillende partijen betrokken, waaronder Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, natuur- en milieu federaties van de Waddenprovincies, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en Keunstwurk.
DIT HEBBEN WE IN 2019 BEREIKT
De trilaterale koplopers op het gebied van duisternis hebben de intentie uitgesproken om samen bottum-up verder te werken aan een trilateraal Dark Sky Programma. Waarbij de focus ligt op het vergroten van duisternis en de mogelijkheden om hier van te genieten, ook ter ondersteuning van de regionale economische ontwikkeling. De Nederlandse partijen hebben volgens planning een Waddenfondsaanvraag kunnen indienen voor het creëren van meer mogelijkheden voor het beleven van duisternis. De praktische ervaringen hierin kunnen de trilaterale ontwikkeling van een Dark Sky Programma ondersteunen.
“We definitely can learn from the Dutch approach” – Manfred Vollmer, Wadden Sea Forum Secretariat
Versterken landschappelijke kwaliteit
PROJECT IN HET KORT
UNESCO heeft unieke kernwaarden benoemd voor het trilaterale Waddengebied die nergens anders ter wereld zo te beleven zijn. Het bevorderen van de (landschappelijke) kernwaarden heeft niet alleen betrekking op nieuwe ontwikkelingen. De vraag is ook hoe we willen omgaan met ontwikkelingen en/of objecten vanuit het verleden waarvan we vinden dat deze niet meer passen bij het gebied als Werelderfgoed op de langere termijn. We zouden daarom niet bang moeten zijn om deze ongewenste landschappelijke elementen de komende periode te verwijderen of te verduurzamen, met als gevolg dat we de kwaliteit van het landschap juist versterken.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
In opdracht van PRW is de campagne ‘Wad zie jij’ ontwikkeld. Op 15 december is deze van start gegaan. We nodigden jongere en oudere bewoners van het Waddengebied uit om mee te denken over de toekomst van hun leefomgeving. Zo brengen we samen in beeld welke ontwikkelingen en/of objecten bewoners niet meer vinden passen binnen de kernwaarden van het Werelderfgoed in 2050. Deze inventarisatie loopt tot medio februari 2020. Daarna organiseren we avonden waarin bewoners in samenwerking met deskundigen verder verkennen waarom ze niet meer passen en wat er kan worden gedaan. Het resultaat is een advies aan degene die eigenaar zijn dan wel een handelingsperspectief hebben.
DIT HEBBEN WE IN 2019 BEREIKT
Met de campagne ‘Wad zie jij’ startten we een interactief proces met bewoners van het Waddengebied. Diverse organisaties (o.a. gemeenten, provincies en Visit Wadden) zijn benaderd om mee te helpen deze campagne aandacht te geven. Voor hen is een speciale mediatoolkit gemaakt. Via regionale, lokale en social media is de campagne bekend gemaakt. Op 1 januari 2020 hadden we 22 nominaties voor locaties/objecten en ruim 150 stemmen op die nominaties.
Zonering en ontwikkeling waardenset duurzaam toerisme
PROJECT IN HET KORT
De bescherming van natuur in het Waddengebied staat in beleving voorop. Ook moeten mensen in het Waddengebied ‘ongestoord’ kunnen genieten van de kernwaarden. Dat geeft soms spanning. Het is van belang om aantrekkelijke toeristische ‘hotspots’ inzichtelijk te maken voor het brede publiek. Bezoekers worden naar plekken geleid waar men ongestoord van de Waddenzee en van de UNESCO-kernwaarden kan genieten. En tegelijkertijd worden kwetsbare plekken ontzien van grote groepen toeristen. Het is wenselijk de bestaande zoneringskaart (resultaat van het ‘Mooiste Natuurgebied van Nederland’) te koppelen aan andere initiatieven, zodat een compleet overzicht ontstaat dat bijdraagt aan de balans tussen beleving en bescherming van de natuurwaarden van het Waddengebied. Uiteindelijk moet er een universele waardenset worden ontwikkeld en uitgedragen.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
In het kader van de samenwerking binnen het “Mooiste Natuurgebied van Nederland” is de zoneringskaart natuur en recreatie Waddenzee gepresenteerd in de Beheerraad. Deze zoneringskaart geeft inzicht in waar ruimte kan worden geboden aan recreanten en ondernemers en waar liever niet.
DIT HEBBEN WE IN 2019 BEREIKT
Met de zoneringskaart ligt er een goede basis voor de beheerders om toe te passen en verder uit werken. Door de beheerders is in de Beheerraad aangegeven dat de toekomstige Beheerautoriteit Waddenzee in het op te stellen integrale beheerplan nadrukkelijk recreatie en de hieruit voortvloeiende zonering als onderwerp zou moeten meenemen.
Duurzaam handelen: het goede voorbeeld geven
PROJECT IN HET KORT
Overheidsorganisaties en andere beheerders in het Waddengebied hebben een voorbeeldfunctie en horen voorop te lopen bij de verduurzaming van het gebied. Door bijvoorbeeld het voortouw te nemen bij plasticvrije inkoop, het elektrificeren van voer- en vaartuigen en het organiseren van duurzaam onderhoud en beheer. Daar zijn incidenteel al mooie voorbeelden van die navolging verdienen. Deze partijen kunnen experimenteren met nieuwe duurzame technieken en de ervaringen met elkaar delen. De verwachting is dat dit ook een positief effect heeft op het duurzaam handelen van private partijen.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
Dit wil PRW aanjagen door het (mede) organiseren van een (terugkerend) “Inspiratie & innovatie event Duurzaam Waddengebied”. Een event waarin een podium wordt gegeven aan het duurzaam handelen van verschillende sectoren in de Wadden. Niet alleen voor/door overheden, maar juist ook met bedrijfsleven, onderwijs en wetenschap. Essentie is bijeenbrengen van zichtbare voorbeelden, innovaties, experimenten etc. die bijdragen en invulling geven aan een duurzaam Waddengebied aan elkaar te laten zien. De eerste stap hierin is gezet. In het procesdesign zijn de visie en missie van het event aangescherpt en hebben we geformuleerd wat het beoogde resultaat, de inhoud en de vorm van het event zou moeten zijn. Als basis voor de benadering van partners (inhoudelijk & financieel) en van publiek.
De beheerders van het Waddengebied hebben PRW gevraagd te helpen met een aanzet voor een bewustwordingscampagne naar (hobbymatige) dronevliegers. In dialoog met dronevliegers, Dronewatch, beheerders, natuurorganisaties en overheden is gewerkt aan een Gedragscode.
DIT HEBBEN WE IN 2019 BEREIKT
Het procesdesign voor het duurzaamheidsevent is afgerond. Hiervan is een wervende video gemaakt die gebruikt gaat worden voor partnerbenadering.
De dialoog rond de gedragsregels voor dronevliegers en het resulaat, een digitale flyer met de Gedragscode voor dronevliegers, draagt bij aan meer bewustwording bij bestuurders van drones voor de bijzondere waarden van het UNESCO Werelderfgoed.
Verkenning en pilots verduurzaming Waddenzeehavens
PROJECT IN HET KORT
De verduurzaming van de Waddenzeehavens zet door. Onder andere vanwege de behaalde Ecoport-certificering. Om dit wereldwijde keurmerk te mogen dragen, moeten de aangesloten havens iedere twee jaar voortgang boeken in hun milieuprestaties zoals het inzamelen en hergebruiken van afval, energiebesparing en het gebruik van schone energie. De Waddenzeehavens ontwikkelen zich zo tot duurzame economische clusters, waarbij de kernwaarden van Waddenzee Werelderfgoed centraal staan. De havens gaan de komende periode verder investeren in het versterken hiervan. De Waddenzeehavens worden ook een belangrijkere schakel in het duurzaam toerisme. Natuur in en om de havens wordt verder gestimuleerd, onder andere door ecologisch terreinbeheer. PRW speelt hierin een uitdagende en aanjagende rol.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
We zijn in contact met Wetskills, een internationaal netwerk voor studenten en young professionals met een passie voor watervraagstukken. Wij hebben gevraagd of zij een wereldwijd onderzoek kunnen gaan doen naar mobiliteit en bereikbaarheid in soortgelijke dynamische intergetijde gebieden en ondiepe estuaria als het Waddengebied. En daarbij ook te kijken naar welke ontwikkelingen er plaats vinden en welke ambities er zijn qua benutting van natuur (building with nature), scheepvaartinnovatie en verdere verduurzaming.
DIT HEBBEN WE IN 2019 BEREIKT
We hebben een eerste stap gezet in een verkenning naar mogelijkheden voor de transitie naar duurzame Waddenzeehavens.
